ارمنستان یکی از کشورهایی است که همسایه ایران محسوب می شود. با وجود اینکه وسعت خیلی کمی دارد اما از جاذبه های گردشگری بسیار زیادی برخوردار است. ارمنستان با کشور عزیزمان ایران مشترکات فرهنگی و تاریخی بسیار زیادی دارد، به همین دلیل تعداد مسافرانی که به این کشور زیبا از ایران سفر می کنند زیاد است. در این گفتار به معرفی برخی از جاذبه های گردشگری کشور ارمنستان می پردازیم.
میدان جمهوری ایروان
این میدان زیبا نماد استقلال ارمنستان محسوب می شود. میدان جمهوری نماد شهر ایروان، پایتخت کشور ارمنستان است. در این میدان جشن ها و مراسم های زیادی برپا می شود. یکی از این مراسم جشن استقلال ارمنستان است که هر سال ۲۱ دسامبر (مهر ماه) در این میدان با شکوه تمام برگزار می شود. در زمان شوروی نام این میدان «میدان لنین» بود. در بیستمین سالگرد حضور شوروی در ارمنستان مجسمه لنین در این میدان گذاشته شد. اما بعد از آن که استقلال ارمنستان اتفاق افتاد، مجسمه لنین برداشته شد. یکی از ویژگی های این میدان معماری آن است. میدان جمهوری ایروان دارای دو قسمت به شکل بیضی و ذوزنقه ای است. طرح سنگفرش های قسمت بیضی شکل از طرح فرش های ارمنی الهام گرفته شده است. در بخش ذوزنقه ای فواره های موزیکال کار گذاشته شده که شب ها با نورپردازی و رقص فواره ها فضای میدان را دگرگون می کند. بناهای اطراف میدان از سنگ های صورتی و سفید خاص (Tufa) ساخته شده است و سبک معماری آنها نئوکلاسیک است و طرح ها و ظرافت کاری ارمنی در آن به کار برود. در زمان شوروی، ساعتی هم که از مسکو آورده شده بود بر ساختمان دولت نصب شده که هنوز هم زمان را نشان می دهد. گالری ملی و موزه تاریخ هم اطراف همین میدان است.
دژ اربونی
دژ یا قلعه اربونی یکی از قدیمی ترین قلعه هایی است که تا به امروز در تاریخ بشر ساخته شده است. قدمت این دژ باستانی به دو هزار و هفتصد سال پیش بر می‌گردد و مربوط به دوره اورارتو ها محسوب می شود. این قلعه توسط آرگیشتی اول پادشاه اورارتوها ساخته شده است. دژ آربونی دارای کتیبه ای است که در آن چنین نوشته شده: به بزرگی خداوند، ارگیشتی، پسر منوآ این دژ قدرتمند را بنا کرد و آن را برای ایجاد ترس در میان دشمنان پادشاه اربونی«قلعه خون» نام گذاری کرد.
نقشه معماری دژ مثلث شکل بوده است. مصالحی که در ساخت این دژ به کار رفته است توف، خشت، چوب و بازالت میباشد. هدف اصلی از ساخت دژ اربونی حفاظت، مرکز مذهبی پادشاهی بوده است. این قلعه بعلاوه دارای یک تالار بزرگ است که در زمان قدیم محل برگزاری رویدادهای مهم بوده است. این تالار دارای نقاشی های رنگی است که مرمتگران توانسته‌اند با فناوری های مدرن آنها را تا حدودی بازیابی کنند. این نقاشی های زیبا و شگفت انگیز به رنگ قرمز، کرم، آبی، زرد و قهوه‌ای هستند و موضوعاتی از قبیل شکار، کشاورزی، پرورش گاو و پرستش خدا را نشان می دهند و به نوعی نشان دهنده تمدن باستان اورارتو میباشد.
کتابخانه باستانی ایروان
وضعیت فرهنگی هر کشور را از وضعیت کتابخانه های آنجا می توان دریافت. کتابخانه باستانی ایروان کتابخانه ای به قدمت تاریخ است زیرا این کتابخانه یکی از مهم‌ترین گنیجنه های ادبی نه تنها ارمنستان بلکه کل جهان است. بنیادی با عنوان ماتناداران دست نوشته های باستانی به زبان های ارمنی و زبان های فارسی، یونانی، عربی، سریانی، هندی و… گردآوری شده است. ۱۷۰۰۰ دست نوشته خاص را در این کتابخانه می توان دید. چند مورد از فرمان های شاه های صفویان را به دست خط خود پادشاه در این کتابخانه نگهداری می شود.
قسمت جلویی بنای کتابخانه، یک مجسمه به نام ماشتوتس قرار داده شده است که در حال یاد دادن الفبا به یک نوجوان طراحی شده است. ماشتوتس کسی است که الفبای ارمنی را ساخته است. پس از عبور از مجسمه به پله ها می رسید و پس از بالا رفتن از پله ها به در بزرگ مسی می رسید که شما را به داخل کتابخانه هدایت می کند. درون موزه که از دست نوشته های کهن رومی ها، ایرانی ها، اعراب و ارامنه استفاده می شود. بیرون از کتابخانه کتیبه ها و سنگ قبرهایی هستند که از مناطق باستانی ایروان جمع آوری شده اند و به حیات کتابخانه باستانی ایروان آورده شده اند. در واقع اینجا هم کتابخانه است و هم موزه.
معبد گارنی
منطقه ای که کشور ارمنستان در آن قرار گرفته است یکی از تاریخی ترین مناطق جهان به شمار می رود و آثار باستانی زیادی در این کشور قرار دارد. معبد گارنی تنها یادگار ارمنستان پیش از گرایش به مسیحیت است. پیش از اینکه ارمنی ها مسیحی شوند، پیرو آیین مهر بودند. معبد گارنی نیایشگاه آیین مهر بوده است. نمای معبد گارنی بیشتر شبیه بناهای رومی است. مهرپرستی آیینی است که پیروان آن «میترا»، ایزد ایران باستان را ستایش می کردند. همانگونه که گفته شد معبد گارنی تنها یادگاری است که از ارمنستان پیش از مسیحیت به جا مانده است و نزد ارمنی ها، در میان آثار تاریخی این کشور جایگاه خاصی دارد تا جایی که سال ها روی اسکناس های ارمنستان عکس معبد گارنی آمده است. بعد از مسیحی شدن ارمنستان، صومعه ها و نیایشگاه های مهر پرستی، تبدیل به کلیساها شدند و امروز دیگر از آن نیایشگاه ها خبری نیست و تمام نشانه های مهرپرستی یا همان میتراییسم یا کلا از بین رفته و یا رنگ و لعاب مسیحی پیدا کرده است. ظرافت های معماری هنز هم روی سنگ های بنا بر جا مانده است.
کلیسای کاتولیک (مریم مقدس)
این کلیسا یکی از جاهای دیدنی ارمنستان است. کلیسای مریم مقدس یک کلیسای حواری ارمنی محسوب می شود که در ناحیه کنترون شهر ایروان قرار دارد. ساخت این بنا در سال ۱۲۶۴ میلادی به پایان رسید. اگر به نوشته های حک شده روی دیواره های کلیسا توجه کنید، می توانید بفهمید که متعلق به قرون وسطی و قرن ۱۳ میلادی است. این کلیسا بسیار کوچک است و تنها ۷.۵ متر طول و ۵.۴ عرض دارد. کلیسای مریم مقدس به عنوان قدیمی ترین و کوچک ترین عبادتگاه در ارمنستان است و همین امر باعث معروفیت این مکان تاریخی است.
کلیسای جامع سارکیس مقدس
این کلیسا که در بالای صخره‌ای مشرف به رودخانه هرازدان و رو به ویرانه های قلعه اریوان واقع شده است، در قرن شانزدهم بنا شده و مردم محلی هنوز برای دعا خواندن و به جا آوردن مراسم مذهبی به این کلیسا می آیند و شمع روشن می کنند. در امتداد طاق های ورودی و بالای درهای این بنا حکاکی های زیبایی وجود دارد. البته بنای اصلی کلیسای سارکیس به مرور زمان خراب شده و بنای فعلی که بین سال‌های ۱۸۳۵ و ۱۸۴۲ در محل کلیسای قبلی گشته است. فضای داخلی نئو کلاسیک کلیسای جامع دارای تعدادی نقاشی است. این کلیسا جایگاه اسقف اعظم آراراتین کلیسای رسولان ارمنستان است.
